Waldemar Smaszcz o nidzickich konkursach „Słowo i dzieje”

Po siedmiu latach istnienia szkolnych konkursów, organizowanych przez Miejsko-Gminną Bibliotekę Publiczną w Nidzicy i wizytatora religii ks. Andrzeja Midurę z Parafii Miłosierdzia Bożego w tym mieście, odpowiedź nasuwa się sama. Siódemka w tradycji biblijnej wyraża zarówno konkretną liczbę, jak i pełnię po prostu.

Siedem udanych konkursów pozwala więc bez wahania uznać nidzicką inicjatywę za z wszech miar udaną! Bezsporne są tu zasługi organizatorów, a więc dyrekcji i pracowników Biblioteki, oraz ks. Andrzeja, którzy trafili ze swoją propozycją w przysłowiową „dziesiątkę”. Należy przy tym podkreślić rolę nidzickich pedagogów, otwartych na współpracę z Biblioteką, jak pani prof. Danuta Jakubowska, współpomysłodawczyni Konkursu, od początku bardzo aktywna w kształtowaniu jego formuły.

Podstawą sukcesu okazała się przede wszystkim czytelna i atrakcyjna formuła, zarówno dla uczniów, bezpośrednich uczestników konkursowych zmagań, jak i nauczycieli, czuwających nad przygotowaniami swoich podopiecznych.

Konkurs „Słowo i dzieje” adresowany był początkowo do uczniów gimnazjów oraz szkół ponadgimnazjalnych, a dotyczy twórców lub zdarzeń z naszej tradycji, najczęściej, chociaż nie zawsze, ogłaszanych przez Sejm i Senat Rzeczpospolitej. Pierwsze trzy edycje obejmowały konkursy recytacyjne i wiedzy, później formułę poszerzono o prezentację multimedialną.

Przysłowiowym dobrym początkiem okazał się konkurs poświęcony Cyprianowi Norwidowi pod hasłem: „Z Europy, z Polski do Nidzicy, czyli o twórczości Cypriana Norwida”. Nie trzeba dodawać, że zarówno recytacja wierszy Norwida, jak i znajomość jego życia i twórczości, wymagały niemało od uczestników. Ten wysoki próg nie zniechęcił jednak ani uczniów, ani nauczycieli. Wiele wierszy poety, określanego przecież mianem „trudny”, a nawet „za trudny”, zabrzmiało wręcz znakomicie, a bodaj jeszcze wyższym poziomem odznaczał się konkurs wiedzy.

Miałem przyjemność od początku uczestniczyć w pracach zespołu jurorów i chociaż minęły lata od tamtej inauguracji, do dziś pozostał we mnie podziw dla znajomości życia i dzieła tego poety – powtórzę – uchodzącego za trudnego pod każdym względem. Pamiętam, że nawet żartowałem, iż w roku 2008 Nidzica znacząco podniosła krajową średnią wiedzy o Norwidzie.

Kolejne edycje były poświęcone: Juliuszowi Słowackiemu w dwustulecie urodzin drugiego z naszych wieszczów; Fryderykowi Chopinowi, także w dwusetną rocznicę urodzin naszego największego artysty; Krzysztofowi Kamilowi Baczyńskiemu w 90 rocznicę urodzin poety, który na zawsze pozostał „młodym, dwudziestoletnim”; ks. Piotrowi Skardze pod pięknym hasłem: „Kto ojczyźnie swej służy – sobie samemu służy” oraz niestrudzonemu nauczycielowi ojczystych dziejów, Józefowi Ignacemu Kraszewskiemu, ogłoszonymi przez Sejm jako patroni roku 2012; w ubiegłym roku uczczono zarówno jednego z najznakomitszych naszych poetów XX stulecia, Juliana Tuwima, jak i 150 rocznicę ostatniego, jakże tragicznego zrywu narodowego epoki zaborów, Powstania Styczniowego; w bieżącym zaś roku największe bez wątpienia wydarzenie – kanonizację Jana Pawła II oraz stulecie wybuchu I wojny światowej, wojny „za wolność ludów”, o którą modlił się Mickiewicz w Księgach narodu i pielgrzymstwa, i która przyniosła Polsce niepodległość.

Należy podkreślić ogromną różnorodność tematyki dorocznych zmagań, jak najdalszą od jakiegokolwiek schematyzmu. Obok poetów znajdujemy Fryderyka Chopina, który wprawdzie w Polsce ukształtował swoją wrażliwość i ujawnił muzyczny geniusz, ale sławę zdobył poza krajem, wysuwając się na czoło europejskich kompozytorów i pianistów, tak licznych w epoce romantyzmu. Tym samym turniej wiedzy obejmował w jakiejś mierze dzieje muzyki europejskiej. Ponadto w konkursie recytatorskim zabrzmiała prawdziwa antologia wierszy o Chopinie, dzięki czemu uczestnicy przywołali wielu poetów, których próżno szukać w podręcznikach szkolnych.

Czwarta edycja, poświęcona Krzysztofowi Kamilowi Baczyńskiemu, zwłaszcza w części multimedialnej, wyprzedziła – można powiedzieć – szerokie dzisiaj zainteresowanie Powstaniem Warszawskim, czego wyrazem są filmy fabularne o tym tragicznym wydarzeniu i samym Baczyńskim.

Prawdziwą niespodzianką dla mnie był konkurs poświęcony ks. Skardze i Józefowi Ignacemu Kraszewskiemu. Ci od dawna rzadko wspominani twórcy potrafili zainteresować młodzież, o czym świadczył nie mniej liczny udział w dorocznych zmaganiach. Zapewne zaważyła na tym ukształtowana już renoma Konkursu, który stał się dorocznym wydarzeniem i jednym z ważniejszych elementów edukacyjnych miejscowej młodzieży szkolnej. Ponadto nie można nie wspomnieć o bardzo atrakcyjnych nagrodach…

Z ubiegłego roku pozostała mi w pamięci genialna wręcz recytacja jedynego w swoim rodzaju wiersza Juliana Tuwima Ptasie radio. Wiele razy w różnych konkursach słyszałem ten utwór, bardzo wdzięczny dla każdego wykonawcy, ale też będący surowym sprawdzianem umiejętności, jednak to wykonanie na zamku w Nidzicy pozostaje wręcz niezrównane. Wielu zresztą uczestników tego turnieju znakomicie wpisało się w jego hasło: „Dwa szczęścia są na świecie, jedno małe – być szczęśliwym, drugie uszczęśliwiać innych”. Mówienie i słuchanie wierszy Tuwima dało prawdziwą radość zarówno recytatorom, jak i słuchaczom, w tym także jurorom.

Przy okazji naszego – by sparafrazować Adama Mickiewicza – „poety nad poetami”, piszącego – odwołajmy się tym razem do słów ks. Jana Twardowskiego – „dla przedszkolaka, średniaka i starszaka”, należy wspomnieć o poszerzeniu formuły Konkursu o propozycję dla dzieci ze szkól podstawowych. Od roku 2012, Roku Janusza Korczaka, biorą one udział w konkursach plastycznych. W tym roku, oczywiście, tematyka mogła być tylko jedna – „Jan Paweł II – droga do świętości”.

Bardzo poruszający charakter miał konkurs recytatorski związany z rocznicą Powstania Styczniowego: „Sztandary rozwinąć i pobić lub zginąć! A matka ojczyzna niech żyje!”. Wiersze poświęcone temu wydarzeniu stanowiły przekrój niemal całej naszej historii epoki rozbiorów, co miało też ogromny walor edukacyjny.

Podobnie różnorodną tematykę przyniosła tegoroczna edycja. Pozostając w kręgu żywych przecież emocji związanych z kanonizacją „największego z Polaków”, jak powszechnie nazywany jest Jan Paweł II, uczestnicy konkursu recytatorskiego sięgnęli do wciąż mało rozpoznanej poezji zarania naszej niepodległości z lat 1914 – 1918, a nawet nico wcześniejszej.

Dodajmy jeszcze, że każdą edycję kończy uroczysta gala na zamku, święto całego miasta, podczas której zwycięzcy otrzymują nagrody, a zebrani zwięzłą informację o zmaganiach konkursowych. Całość zaś zwieńcza koncert zaproszonych wykonawców, od takich indywidualności, jak legendarny bard krakowskiej „Piwnicy pod Baranami”, Leszek Długosz, młodziutka pianistka Natalia Quach, wykonawczyni muzyki Fryderyka Chopina, rodzinnie związana z Nidzicą, czy Waldemar Śmiałkowski, po wielkie formacje muzyczne, jak tegoroczni goście – „Mocni w wierze”.

Waldemar Smaszcz

POLECAMY









">kliknij tutaj