Twój sąsiad - nietoperz

Plan przebiegu spotkania
Część 1: Prelekcja wprowadzająca, prezentująca ogólną wiedzę o nietoperzach. Prowadzący: dr Lech Pietrzak
Treści. Ogólne wiadomości o nietoperzach. Pochodzenie i ewolucja nietoperzy. Pokarm. Echolokacja. Cykl roczny nietoperzy strefy umiarkowanej. Mity i legendy – prawda i rzeczywistość.

Część 2: Prelekcja prezentujące nietoperze i sytuacja konfliktowe na linii nietoperze – człowiek w naszym regionie. Prowadzący: dr Joanna Duriasz
Treści. Problemy związane z obecnością nietoperzy w bezpośrednim sąsiedztwie człowieka i możliwości przeciwdziałania. Gdzie poszukiwać pomocy w sytuacjach konfliktowych

Część 3: Prelekcja prezentujące aspekty prawne związane z ochroną nietoperzy Prowadzący: mgr Paweł Janczyk
Treści. Przepisy związane z ochroną gatunkową nietoperzy. Czym skutkuje prawna ochrona, wymagane pozwolenia, kary itp. Jak zgodnie z prawem funkcjonować w sąsiedztwie z nietoperzami. Przykłady sytuacji zdarzających się w naszym regionie.

Dla wszystkich uczestników zapewnimy zakładki do książek i ulotki informacyjne. Zostawimy je także w bibliotece, by mogli wziąć je czytelnicy biblioteki w późniejszym terminie.

Nietoperze powszechnie występują w sąsiedztwie człowieka – zasiedlają najbliższe otoczenie człowieka – szczeliny domów, strychy, piwnice czy drzewa w ogrodach. Zazwyczaj jest to sąsiedztwo, którego ludzie sobie nie uświadamiają, jednak nie zawsze tak jest. Gdy wypatrzymy nietoperze wylatujące z dziupli naszej jabłoni lub usłyszymy pod dachem głosy licznych małych, niejednokrotnie pojawiają się rozterki.

Nietoperze to zwierzęta, o których istnieniu wiedzą wszyscy, jednak wiedza na ich temat kończy się najczęściej na fakcie, że latają i mają duże uszy. Nic dziwnego, w końcu są to zwierzęta nocne, które spotyka się rzadko. Brak wiedzy rodzi wątpliwości, które podsyca wyobraźnia. Odkrywamy nietoperza w sąsiedztwie i zaczynamy się zastanawiać. Czy nietoperze mogą atakować ludzi? Czy wplątują się we włosy? Czy przenoszą wściekliznę? Niekiedy obecność dużej liczby tych zwierząt powoduje konkretne problemy (hałasują, wpadają do pomieszczeń mieszkalnych, brudzą).

Gdzie szukać pomocy w takich przypadkach lub znaleźć odpowiedź na nurtujące pytania? Okazuje się, że uzyskanie kompetentnych informacji i wyjaśnień wcale nie jest łatwe. Sytuację komplikuje dodatkowo fakt, że wszystkie nietoperze są ściśle chronione przez prawo krajowe i międzynarodowe i podejmując samodzielnie działania wobec tych zwierząt często wchodzimy w konflikt z prawem. Niejednokrotnie kończy się to decyzjami podejmowanymi „po cichu” i „na wszelki wypadek”, które z jednej strony są tragiczne dla nietoperzy, z drugiej narażają ludzi na dotkliwe konsekwencje prawne.

Sytuacja ta stanowi poważny problem w ochronie nietoperzy. Jest to grupa zwierząt w dużym stopniu narażona na wyginięcie, a ich liczebność jest nieporównywalnie mniejsza niż w czasach naszych dziadków. Ludzie niszczą ich naturalne siedliska, natomiast siedliska zastępcze są zabezpieczane z powodu negatywnego nastawienia społeczeństwa.

Jak zatem poradzić sobie z problemem? Czy mieszkające w naszym domu nietoperze stanowią dla nas faktyczne zagrożenie? Jak postępować zgodnie z prawem? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć na spotkaniu poświęconym nietoperzom żyjącym w sąsiedztwie człowieka i problemom jakie mogą z tego wyniknąć. Przekażemy nieco ogólnej wiedzy na temat nietoperzy, pokażemy przykłady z naszego regionu i pokrótce przedstawimy przepisy w tym zakresie. W nieformalnej atmosferze można będzie poradzić się zarówno chiropterologa badającego nietoperze, jak i urzędnika nadzorującego przestrzegania prawa w tym zakresie.

Lech Pietrzak