Rok 1863! Czy pamiętamy? - Część II

2018-01-25 07:00:00(ost. akt: 2018-01-24 12:47:09)
HISTORIA\\\ Przedstawiamy drugą, a zarazem ostatnią część historii Jana, Huberta i Erazma Domańskich w 155 rocznicę Powstania Styczniowego. Pierwszą część opublikowaliśmy w Naszej Gazecie Nidzickiej 18 stycznia. Zapraszamy do lektury.
Przez granicę przerzucana była pomoc powstańcom przez Mazurów i
PRZECZYTAJ KONIECZNIE: Rok 1863! Czy pamiętamy? - Cz. I

Rok 1863! Czy pamiętamy? - Cz. I

Warmiaków- broń, zaopatrzenie w żywność i lekarstwa. Bardzo ciekawie opisane są fakty historyczne w książkach: Profesora Ryszarda Juszkiewicza pt. „Powstanie Styczniowe na Północnym Mazowszu” oraz w książce profesora Janusza Jasińskiego i jego syna Grzegorza Jasińskiego pt.”Rok 1863”; Rafaela C .Gallery pt. „Przebieg powstania styczniowego na terenie Mazowsza Północnego ze szczególnym uwzględnieniem Makowa i Przasnysza”, Księdza Profesora Michała Mariana Grzybowskiego pt.”Janowo – szkic dziejów parafii”.

Warto tu wspomnieć o niektórych, o których wiadomo że walczyli, ginęli, cierpieli zsyłki i inne katorgi.

”M.in. opisywane jest starcie oddziału Tomasza Kolbego w dniu 15 lutego 1863 roku pod Dębskiem koło Mławy. Oddziałem rosyjskim liczącym 140 żołnierzy(pół sotni kozaków i 90 żołnierzy piechoty) dowodził setnik Dukmasow z garnizonu mławskiego. Napadnięci znienacka powstańcy bronili się dzielnie. Kosynierzy dwukrotnie rzucali się do ataku i byli odpierani ogniem piechoty i spisami kozackimi.

W końcu rozproszyli się, a Kolbe w otoczeniu strzelców cofnął się przed napierającymi kozakami w kierunku na leżące za dworem bagna Niemyje. W czasie walk został raniony. Życie ocalił mu kosynier Pisarski pochodzący z Janowa nad Orzycem, który zabił Kozaka mierzącego do dowódcy z bliskiej odległości…”

Walki toczyły się m.in. pod Szemplinem, Janowem (trzykrotnie), pod Chorzelami, wspomnianym Dębskiem, a także w okolicy Miecznikowa Kołak, Kapuśniku,w okolicach Lidzbarka i Działdowa, w okolicach Mławy, Żuromina, Przasnysza, Wieczfni Kościelnej. Są to bliskie nam okolice.

Wspomnieć chcielibyśmy także o takich powstańcach jak: Ksiądz Marian Kwiatkowski Proboszcz Parafii w Janowie. Był on przykładem osoby budzącej świadomość dużego zagrożenia ze strony caratu, ciemiężenia i rusyfikowania.

Ksiądz Marian Kwiatkowski, aresztowany 23 grudnia 1863 roku pod zarzutem sprowadzania broi i amunicji z zagranicy oraz za tworzenie oddziałów i udział w powstaniu. Wyrokiem sądu wojenno-polowego skazany został na 12 lat katorżniczych robót w kopalniach, dokąd wywieziono go 31 gudnia 1864 roku. Zmarł w kraju zabajkalskim 6 sierpnia 1866 roku;

Antoni Bunderewicz, Pobożanin pochodzący z gminy Szczepkowo Borowe pochowanego w Janowcu Kościelnym, Jan Kaczyński z Zembrzusa Mokry Grunt, Antoni Kukliński z Janowa, Mikołaj Leśnikowski –Pobożanin pochowany w Janowcu Kościelnym, Aleksander Młyński ze wsi Trząski, pochowany z honorami na cmentarzu w Janowcu Kościelnym;

Nacikowski- młynarz z Janowa; Jakub Radwan Przygodzki-lekarz, pochowany w Janowie; Pisarski z Janowa; Michał Szczepkowski l.20 syn Jana i Małgorzaty ur. w Szczepkowie Borowym. Zginął 22. X.1863 r. w bitwie pod Rudną, pochowany w Zieluniu. Szczepkowski- szlachcic z Janowca Kościelnego, poległ 12.III.1863 r. pod Rydzewem. Pochowany na cmentarzu w Sulerzyżu.

Szempliński z Janowa. Poległ w bitwie pod Rydzewem, Teodor Turowski – Pobożanin, pochowany w Janowcu Kościelnym; Faustyn Zembrzuski z Zembrzusa Mokry Grunt, skazany na 25 lat katorgi na Syberii, wrócił po 15 latach, pochowany w Janowie; Ludwik Zembrzuski z Janowa, poległ pod Rydzewem, pochowany w Sulerzyżu;

Antoni Ździarski z Janowa, pochowany w Janowie. Wspomniany wcześniej dowódca powstańczy Tomasz Kolbe poległ wraz ze swoimi podkomendnymi po Rydzewem w dniu 5 maja 1863 roku i pochowany jest na cmentarzu w Unierzyżu w miejscowości leżącej niedaleko Strzegowa w kierunku Warszawy. Warto niekiedy zatrzymać się na kilka chwil przy mogile tej jakże zasłużonej postaci.
Wielu z nas ma w historii rodzin swoich wspomnienia o bliskich, którzy za wolną Polskę walczyli, cierpieli, oddawali życie.

Niech rok bieżący będzie też rokiem pamięci o uczestnikach tego wielkiego patriotycznego zrywu, rokiem w którym młodzież pozna lepiej ten fragment naszej historii, tak ważny w roku 100 -lecia odzyskania Niepodległości.

„Wszystko nam zabierz, daj miłość Boże,
Daj chociaż ujrzeć wolności zorze,
Daj łaski w boju- bo nam jej trzeba
I powszechnego do życia chleba.
By spełnić wielkie i wzniosłe czyny,
Trzeba być wolnym od wszelkiej winy;
Toć je w dniach czynu odpuść błagamy
Jako my katom wciąż odpuszczamy….”
(z książki R. C .Gallery pt.” Przebieg Powstania Styczniowego na terenie Mazowsza Północnego..”). Cześć pamięci bohaterom 1863 roku!


Od autorów artykułu:

Ludomir Benedyktowicz , leśnik, artysta malarz był wychowankiem Instytutu Leśnego w Feliksowie k. Broku założonego i prowadzonego przez Profesora Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego -Pobożanina urodzonego w Szczepkowie Giewartach w gminie Szczepkowo Borowe.

Jan, Hubert, Erazm Domańscy


Czytaj e-wydanie

Pochwal się tym, co robisz. Pochwal innych. Napisz, co Cię denerwuje. Po prostu stwórz swoją stronę na naszym serwisie. To bardzo proste. Swoją stronę założysz klikając " Tutaj ". Szczegółowe informacje o tym czym jest profil i jak go stworzyć: Podziel się informacją:

">kliknij
Problem z założeniem profilu? Potrzebujesz porady, jak napisać tekst? Napisz do mnie. Pomogę: Igor Hrywna

2001-2024 © Gazeta Olsztyńska, Wszelkie prawa zastrzeżone, Galindia Sp. z o. o., 10-364 Olsztyn, ul. Tracka 5