Weźmy zdrowie w swoje ręce!

Najtańszym i najskuteczniejszym sposobem zminimalizowania ryzyka wystąpienia choroby nowotworowej jest zwiększenie świadomości jak postępować, żeby nie zachorować.

Szacuje się, iż odpowiedni sposób żywienia oraz aktywność fizyczna, są w stanie w 60-70%, zapobiec rozwojowi raka jelita grubego. Wobec tego istotną rolę w prewencji raka jelita grubego odgrywać będzie odpowiednia ilość błonnika w diecie (około 30 g dziennie). Źródłem błonnika pokarmowego są rośliny. Wszystkie rośliny zawierają błonnik, choć niektóre mają go niewiele.

Zalecane jest spożywanie: owoców (szczególnie suszonych śliwek, moreli, daktyli), warzyw – np. brokułów, kalafiora kapusty, brukselki, szpinaku, najlepiej w postaci sałatek z dodatkiem oliwy, roślin strączkowych, kasz, otrębów pszennych oraz orzechów.

Ważnym elementem zdrowego odżywiania będzie ograniczenie czerwonego mięsa w diecie. Zastąpić je możemy rybami, owocami morza i mięsem drobiowym, co również znacząco zmniejsza ryzyko nowotworu jelita grubego. Należy podczas gotowania unikać smażenia mięsa, pieczenia oraz dosalania potraw i stosowania środków konserwujących (zawartych w żywności przetworzonej).

Ważna jest także zamiana szkodliwych tłuszczów nasyconych (zwierzęcych oraz roślinnych takich jak olej palmowy czy kokosowy) przez oleje z większą ilością 3-omega nienasyconych kwasów tłuszczowych zawartych np. w oliwie z oliwek i olejach z nasion takich jak: siemię lniane, orzeszki sojowe, orzechy włoskie, słonecznik, pestki dyni czy też sezam.

Bardzo istotnym czynnikiem jest również świeżość spożywanych produktów. Szczególnie obciążające dla układu pokarmowego są nieświeże tłuszcze i produkty dotknięte pleśnią. Ilość cukru w diecie jest również istotnym aspektem profilaktyki.

Zamiast jedzenia słodyczy lepszym nawykiem będzie przegryzanie orzechów – np. 1-2 orzechy brazylijskie zaspokajają dzienne zapotrzebowanie organizmu w chroniący przed nowotworami selen, oraz większość niezbędnych witamin i minerałów. Autorzy publikacji naukowych podkreślają, iż osoby starsze nie spożywają dostatecznej ilości płynów w ciągu doby. Zaleca się wypijanie w ciągu dnia 2-3 litrów płynów- najlepiej wody.

Zwrócić należy również uwagę na używki typu alkohol i palenie tytoniu. Zarówno alkohol, jak i dym tytoniowy wpływają negatywnie na stan zdrowia każdego człowieka, w szczególności jeśli zażywa się je w nadmiarze. Uczeni podają, że dym tytoniowy to jeden z najważniejszych czynników ryzyka rozwoju raka jelita grubego. Jego toksyczne związki przenikają do światła jelita, gdzie uszkadzają budujące go komórki.

Kluczem do sukcesu zdrowego trybu życia jest zwiększona aktywność fizyczna. Nie musi ona być związana z intensywnym treningiem siłowym czy wyczynowym. Zaleca się codziennie przynajmniej 30 minut umiarkowanego wysiłku fizycznego w postaci spaceru, jazdy na rowerze, pływania, gimnastyki, nordic walking. Regularny wysiłek fizyczny zagwarantuje nam także utrzymanie prawidłowej wagi ciała.
Nadwaga bowiem stanowi permanentne obciążenie organizmu przez co osłabia jego samoistne zdolności regeneracyjne i kontrolne, sprzyjając rozwojowi nowotworów. Fundamentem zdrowego stylu życia powinna być świadoma praca na rzecz zdrowia oraz utrwalanie prawidłowych wzorców zdrowego stylu życia. Profilaktyka zatem znaczy wiedza, przeciwdziałanie i ochrona zdrowia własnego oraz tych, o których się troszczymy. Weźmy zdrowie w swoje ręce!

mgr pielęgniarstwa Anna Szypulska
pracownik naukowo-dydaktyczny UWM w Olsztynie