Katyń. Ocalić od Zapomnienia! Cz. II

Porucznik rez. Władysław Bielecki- upamiętniany przez Szkołę Podstawową Nr 1 im. Mikołaja Kopernika w Nidzicy

Urodził się 5 września 1900 roku w Hołotkach, pow. Zbaraż , syn Jana (kolejarza) i Anastazji. Szkołę Powszechną ukończył w rodzinnej wsi. W l. 1910-1914 uczęszczał do Gimnazjum w Zbarażu(ukończył cztery klasy), jednocześnie należał do I Drużyny Skautowej im. Księcia Józefa Poniatowskiego. Podczas I wojny światowej powrócił do domu rodzinnego, gdzie kształcił się prywatnie. W grudniu 1917 roku wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej(ps. ”Kazimierz”).

W 1918 zmobilizowany do armii austriackiej, służył w niej do rozpadu monarchii habsburskiej. Od XI 1918 uczestniczył w działaniach konspiracyjnych i dywersyjnych przeciwko Ukraińcom. Aresztowany w maju 1919 osadzony został w więzieniu w Tarnopolu, z którego zbiegł.

Po wkroczeniu w czerwcu 1919 wojsk polskich wstąpił 15 VI 1919 do odrodzonego Wojska Polskiego r i został wcielony do batalionu zapasowego38.pułku piechoty. Od VIII 1919 służył jako kancelista w Dowództwie Powiatu Etapowego w Zbarażu, gdzie 31 XII 1919 awansował na st. szeregowego. W IV 1920 został przeniesiony do III Kieleckiego Batalionu Etapowego, w którego szeregach uczestniczył w ofensywie kijowskiej i w walkach odwrotowych, głównie jako podoficer rachunkowy 2.kompanii.

Od 10 VII 1920 walczył w Grupie płk Wacława Pażusia ( w składzie 12 Dywizji Piechoty); ranny pod Bóbrką, leczył się w szpitalu w Przemyślu. Od 20 VIII 1920 przydzielony ponownie do III Kieleckiego Batalionu Etapowego, służył w dowództwie batalionu, a później ponownie przeniesiony do 2 kompanii, awansując do stopnia kaprala. W I 1921 przeniesiony do kadry 11.pułku piechoty w celu demobilizacji., 7 II 1921 bezterminowo urlopowany.

Rozpoczął wówczas naukę w Państwowym Seminarium Nauczycielskim w Tarnopolu, gdzie w 1922 roku otrzymał świadectwo dojrzałości. Następnie odbył praktykę nauczycielską w 7-klasowych szkołach powszechnych w Skałacie i Podwołoczyskach (1922-1924), po czym w XI 192e zdał egzamin państwowy na nauczyciela szkół powszechnych i został nauczycielem w Podwołoczyskach (1924-1925).

W tym czasie został członkiem Związku Strzeleckiego, był także naczelnikiem „Sokoła” w Podwołoczyskach oraz twórcą i komendantem miejscowej drużyny harcerskiej, ukończył też wakacyjny kurs Przysposobienia Wojskowego w Nadwórnej (1923). W 1926 roku powołany jako rezerwista na kurs w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie, po jego ukończeniu mianowany został podporucznikiem rezerwy piechoty ze starszeństwem z 1 II 1925 i przydzielony ewidencyjnie do 54.pulku piechoty.

Po odbyciu studiów w Państwowym Instytucie Wychowania Fizycznego (1925-1927) i zdaniu egzaminu na nauczyciela szkół średnich (1927) od 30 IX 1927 uczył języków niemieckiego i ukraińskiego oraz gimnastyki w Państwowym Gimnazjum im. Franciszka Karpińskiego w Śniatynie.

Był także opiekunem drużyny harcerskiej i szkolnego hufca Przysposobienia Wojskowego, a od IX 1939 także komendantem Związku Strzeleckiego w Śniatynie w stopniu starszego kompanijnego ZS. We wrześniu 1932 otrzymał nominację na nauczyciela szkół średnich. W latach trzydziestych był oficerem rezerwy 49.pułku piechoty, z dniem 19 III 1939 awansowany do stopnia porucznika rezerwy.

W kampanii wrześniowej 1939 zmobilizowany do Ośrodka Zapasowego 11. Dywizji Piechoty, nie przekroczył granicy z Ośrodkiem, lecz powrócił do domu.
Odznaczony Medalem Niepodległości, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921, Medalem 10 – lecia Odzyskania Niepodległości, Odznaką Honorową „Orlęta”.

Żonaty od ok.1925 roku z Heleną (ur.1900), miał syna Czesława (ur.1926) i córkę Wiesławę (ur.1929). Żona wraz z dziećmi 13 IV deportowana do Kazachstanu, wróciła po wojnie do Polski.

Aresztowany przez NKWD we wrześniu 1939, osadzony w więzieniu w Śniatynie, a potem przeniesiony do więzienia w Stanisławowie. Wywieziony na początku 1940 roku rzekomo do obozu jenieckiego w Starobielsku. Zamordowany przez NKWD wiosną 1940 roku.
Znajduje się na Ukraińskiej Liście Katyńskiej.
Lista wywozowa 042-326

Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni

Bracia Domaradzcy
Wyjątkowa historia Rodziny Domaradzkich z Tarnopola.
Zarówno ojciec Antoni Domaradzki jak i ośmiu synów służyło w Odrodzonym Wojsku Polskim. Trzech z nich zginęło- byli ofiarami mordu katyńskiego. Dlatego też Szkoła Podstawowa w Brzydowie w powiecie ostródzkim postanowiła upamiętnić w jednym miejscu trzech braci. Uroczystość odbędzie się w dniu 25 kwietnia 2019 r. w Brzydowie.

Kapitan Kazimierz Zbigniew Domaradzki s. Antoniego i Teodory, ur. 18 VII 1903 w Tarnopolu. W latach 1915-1922 uczęszczał do Państwowej Szkoły Realnej(Gimnazjum), gdzie 22 V 1922 przed Państwową Komisją zdał egzamin maturalny , umożliwiający mu ubieganie się na studia na Politechnice Lwowskiej. W 1936roku w stopniu kapitana był dowódcą 2 kompanii w 83 Pułku Piechoty Strzelców Poleskich w Kobryniu. Odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi. Następnie służył w Batalionie Korpusu Ochrony Pogranicza „Skałat”, gdzie był kolejno dowódcą kompani odwodowej, a we wrześniu 1939 adiutantem batalionu KOP ”Skałat.

Kapitan Kazimierz Zbigniew Domaradzki został zamordowany przez NKWD w 1940 roku i pochowany jest na Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.
Lista wywozowa 052/4 z 27 IV 1940
Kapitan piechoty(major) Antoni Leon Domaradzki s. Antoniego i Teodory, ur. 27 V 1897 w Tarnopolu. Był Żołnierzem Legionów. W latach 1915-1918 w niewoli rosyjskiej. W Wojsku Polskim od 1919 roku. Służył w III Kieleckim Batalionie Etapowym, w 5 i 2 pułku piechoty. Ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Warszawie(1920) . Był dowódcą pododdziału piechoty w 54 Pułku Piechoty Strzelców Kresowych.

Brat ich Kapitan Stefan Józef Domaradzki w Pułku tym był dowódcą 5 kompani II batalionu.
Więzień Kozielska, zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Katyniu. Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
Lista wywozowa 052/4 z 27 IV 1940

Kapitan piechoty(major) Tadeusz Domaradzki s. Antoniego i Teodory, ur. 03 VII 1899 w Tarnopolu. Ukończył Gimnazjum w Tarnopolu w 1917 roku. Należał do Polskiej Organizacji Wojskowej. Był dowódcą drużyny w III Kieleckim Batalionie Etapowym i dowódcą plutonu w batalionie celnym nr.23 i 77. W latach dwudziestych służył w Korpusie Ochrony Pogranicza „Dederkały” . W latach 30-tych był oficerem w IV batalionie Korpusu Ochrony Pogranicza i w batalionie manewrowym w Rembertowie . Podporucznikiem mianowany w 1920 roku, a porucznikiem w 1922.

Więzień Kozielska, zamordowany przez NKWD w kwietniu 1940 roku w Katyniu. Pochowany na Polskim Cmentarzu Wojennym w Katyniu.
Lista wywozowa z 2 IV 1940

Od m-ca kwietnia 2019 roku trzej bracia zamordowani przez sowietów w 1940 roku będą razem, zostaną upamiętnieni przez młodzież szkolną, nauczycieli Szkoły Podstawowej w Brzydowie, społeczeństwo wsi Brzydowo , gminy i powiatu Ostróda, wojsko i wiele innych osób uczci oddanych Polsce żołnierzy.
Dzięki temu pamięć o tych wspaniałych obrońcach Rzeczpospolitej nie zginie, chociaż oni utracili wszystko
Lista wywozowa z 2 IV 1940

Relacja o rodzinie Domaradzkich z Jarosławskiej Księgi Kresowian
„Rodzina Domaradzkich związana była z wojskiem. Emerytowanym majorem Wojska Polskiego był nestor rodu- Antoni Ostoja Domaradzki, długoletni naczelnik VI Okręgu Sokoła w Tarnopolu, odznaczony Medalem Niepodległości. Z wojskiem swoje losy związali także jego synowie, z których trzech zginęło w Katyniu( okazało się, że dwóch a trzeci w Kijowie przyp. JD). Stefan Domaradzki , który przeżył wojnę był oficerem w randze Kapitana w 54 Pułku Piechoty w Tarnopolu. Podczas wojny pogmatwały się losy rodziny- mężczyźni poszli na front, kobiety walczyły o przetrwanie w rodzinnym mieście .

W kwietniu 1940 roku( kiedy bracia Domaradzcy ginęli od kul sowieckich- przyp. JD) obawiając się aresztowania i zsyłki na Syberię Stanisława Domaradzka(żona Stefana) wraz z córkami :Ireną i Zofią wyjechała do leżącego niedaleko Chorostkowa, gdzie żyła dalsza rodzina (ciocia i wujek Borzęccy). Nie uchroniło to jej przed aresztowaniem i wywiezieniem do Kazachstanu, skąd po zakończeniu wojny dotarła do Jarosławia. Dziewczynki przetrwały wojnę u krewnych, z którymi następnie w 1945 przyjechały do Jarosławia, gdzie mieszkała od wielu lat siostra ojca Jadwiga Domaradzka (po mężu Mormul).

Borzęccy zdecydowali się wyjechać do Gryfic, gdzie osiedli na stałe. Do Jarosławia dotarł także walczący w armii Berlinga brat Ireny i Zofii Adam Domaradzki. Do Jarosławia przybyła także nestorka rodu – Teodora Domaradzka(wdowa po Antonim) zatrzymując się u córki Jadwigi i zięcia – naczelnika stacji stacji kolejowej w Jarosławiu. Fakt posiadania w Jarosławiu rodziny był główną przyczyną wyboru tego miasta przez uciekającą z Kresów rodzinę Domaradzkich. Z powodu zagrożenia ze strony Ukraińców , nikt nie zdecydował się na pozostanie w rodzinnych stronach.

Dobrze sytuowana rodzina Domaradzkich podczas wojny straciła cały swój dobytek. Przepadło m.in. piękne mieszkanie zajmowane w budynku gdzie mieściło się Towarzystwo Przyjaciół Muzyki na ul. Sienkiewicza 2 w Tarnopolu. Do Jarosławia dotarli z niewielką ilością rzeczy osobistych oraz zdjęć i dokumentów. Stanisława Domaradzka podjęła pracę w sklepie , a jej mąż Stefan wyjechał wkrótce do Warszawy. Irena i Zofia podjęły naukę w jarosławskich szkołach.

Nikt z nich nie odwiedza już rodzinnych stron, jedynie wuj Zimmer(brat Stanisławy Domaradzkiej(żony Stefana) mieszkający na stałe w USA miał możliwość wyjazdu do Tarnopola w latach 80-tych zeszłego stulecia”.
Źródła; Centralne Archiwum Wojskowe (CAW),Akta Personalne (AP) , Materiały i Dokumenty Wojskowego Instytutu Historycznego, AM (Amtliches Material zum Massenmord von Katyn)

Informacja przygotowana na podstawie:
1. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego KATYŃ- wydana przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Warszawa 2000,
2. Lista bohaterów-Stowarzyszenie Parafiada- Program ”Katyń…Ocalić od Zapomnienia,
3. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze, Miednoje mianowanych na kolejne stopnie przez Prezydenta Lecha Kaczyńskiego w 2007 roku.
4. Jarosławska Księga Kresowian- Domaradzcy
5. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego Kijów-Bykownia wydana przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, Warszawa 2015
6. Wikipedia – 54 Pułk Piechoty Strzelców Kresowych
7. Wikipedia-Batalion Korpusu Ochrony Pogranicza „Skałat”
8. Żołnierze Korpusu Ochrony Pogranicza i Straży Granicznej- Ofiary zbrodni Katyńskiej- Biblioteka Katyńska( wyd. Narodowe Centrum Kultury- 2016)

Informacja przygotowana przez Jana Domańskiego, członka Rodziny Katyńskiej w Olsztynie, mieszkańca Nidzicy

Czytaj e-wydanie ">kliknij
Problem z założeniem profilu? Potrzebujesz porady, jak napisać tekst? Napisz do mnie. Pomogę: Igor Hrywna