Wystawa FIGURA HUMANA

Niezależnie od tego czy stanowimy jedność z naszym ciałem, czy też ciało jest tylko opakowaniem dla naszego ja, to jest ono jedynym manifestem naszej egzystencji, narzędziem wyrażania myśli i emocji, jedynym przekaźnikiem w kontaktach z otoczeniem.

— Ciało i figura ludzka fascynowały mnie, odkąd pamiętam. Początkowy zachwyt pięknem kształtów i proporcji, zajęła fascynacja bogactwem wyrazu zawartym w gestach i ruchach ludzkiego ciała. Nasze ciało nie potrzebuje wypowiadać słów, żeby wyrazić radość, gniew czy smutek. Obserwując ludzi idących przez plac, widząc jedynie sylwetki, łatwo jest rozpoznać stan emocjonalny, w jakim się znajdują. Obserwowanie ludzi i odczytywanie ich emocji to jedna z moich małych przyjemności — mówi Olga Prokop-Miśniakiewicz.

Homo Sapiens Sapiens (człowiek rozumny właściwy) pojawił się w epoce Paleolitu około 40 tys. lat temu i można przyjąć, że od tego czasu rozwija myślenie symboliczne i żyje w świecie idei i pojęć, a sztuka z tego okresu, której ślady wciąż odnajdujemy, jest na to dobitnym dowodem. Tematyka pierwszych malowideł, rysunków i skalnych rytów, była ściśle związana z życiem ówczesnych ludzi. Większość potrzeb zaspokajało udane polowanie, dlatego najczęściej pojawiającym się motywem były zwierzęta oraz sceny polowań. Wśród sylwetek zwierząt o realistycznie nakreślonych detalach anatomicznych, pojawia się niepozorna Figura Humana. Ludzka postać jest ukazana schematycznie, niekiedy w formie uproszczonego konturu i zdaje się być w całkowitym podporządkowaniu względem wspaniałych zwierząt.

Przedstawienia te dają nam wyobrażenie o sposobie w jaki człowiek okresu Paleolitu myślał sam o sobie – istocie słabej, obdarzonej mizernym ciałem i skromnymi możliwościami, całkowicie zależnej od świata zwierząt.
Budowa ludzkiego ciała pozostaje niemal niezmienna od ponad 130 tysięcy lat. To co się w tym czasie zmieniało, to sposób w jaki człowiek postrzegał sam siebie. Dlatego też wizerunki jakie tworzył zmieniały się w zależności od czasu oraz obszaru zamieszkiwanego przez poszczególne grupy ludzi.

Powszechne przekonanie, że realizm przedstawienia jest osiągnięciem ostatnich wieków, stoi w sprzeczności z odnajdowanymi artefaktami sprzed 35 tysięcy lat! Umiejętność odwzorowania natury była znana ludzkości niemal od początku. Świadoma i celowa modyfikacja, a nie brak umiejętności, były powodem ingerencji twórców w obraz ludzkiej sylwetki.
Można zatem sformułować twierdzenie, że Figura Humana ukazywała to co niewidoczne dla oka obserwatora, podporządkowując obraz ciała niewidzialnej idei człowieka.

Idea Człowieka
Podążając za platońską wizją świata, istnieje byt idealny zwany człowiekiem, a my jako konkretne jednostki, jesteśmy tylko emanacją tego idealnego bytu, cieniem idei. Filozofowie spierają się czy w ogóle istnieje coś takiego jak świat idei. Sztuka zdaje się udowadniać, że Platon miał rację i nasz świat zamieszkują idee rzeczy i pojęć. Jak bez tego założenia wytłumaczyć różnorodność wizerunków figura humana, stworzonych przez ludzkość od chwili, gdy pierwszy jej przedstawiciel zapragnął wykreować obraz człowieka. Spoglądając na dzieje kultury po osi czasu lub przestrzeni, spotykamy wyobrażenia tak skrajnie różne, że trudno uwierzyć, że stanowią obraz jednego gatunku. Wszystkie jednak mają cechy, które bezbłędnie rozpoznajemy jako „człowiekowatość”, czy mówiąc inaczej wszystkie przedstawiają ideę człowieka.

Proporcje ciała człowieka
Niektóre kultury nie tylko wykreowały swój własny wizerunek idei człowieka, ale poddały go obróbce matematycznej tworząc obowiązujące schematy proporcji. Wielkie cywilizacje: egipska, grecka i rzymska posługiwały się ścisłymi zaleceniami, gdzie odniesieniem była wielokrotność głowy. Inne, takie jak chińska opracowały zasady dotyczące komponowania układu ciała i wyrażania emocji.

Figura Humana XX i XXI wieku
Świadomość procesów, wiedza na temat materii a właściwie jej braku, wiara w nieograniczony potencjał, lęk przed unicestwieniem, zagrożenia ekologiczne, poczucie przypadkowości istnienia lub głęboka wiara w boski scenariusz – to zagadnienia, które kształtują myślenie współczesnych ludzi o sobie samych. Ludzkość w pogoni za nieuchwytnym cieniem idealnego człowieka, wciąż poddaje modyfikacji wizerunek figura humana i tworzy nowe kanony. Powszechna stała się również bezpośrednia ingerencja w nasze ciała (modyfikacje kształtu czaszki czy stóp, były praktykowane od setek lat, ale nigdy nie obejmowały wszystkich części ciała i nie były tak powszechne i ogólnodostępne).
Od chwili, gdy nasze ciała zaczęliśmy modyfikować ze względu na wygląd, do momentu, gdy zaczniemy je zmieniać ze względu na funkcję, dzieli nas maleńki krok. Czy w zmienionych ciałach nadal będziemy sobą? Czy rzeczywista, zewnętrzna zmiana kształtu ludzkiej postaci, wpłynie na zmianę tego co w nas duchowe, wewnętrzne i niewidoczne? Czy w pogoni za cieniem idei, tak dalece odejdziemy od źródła, dzięki któremu w ogóle możemy dostrzec jej cień, że stracimy go zupełnie z oczu i pochłonie nas mrok?

Figura Humana w sztuce
Człowiek i ludzka figura stanowią jeden z najważniejszych tematów w sztuce. Figura Humana podlegała modyfikacjom zarówno co do formy jak i funkcji, zawsze jednak była nośnikiem znaczeń wykraczających poza zwykłe odzwierciedlenie.

Reprezentacja człowieka - figura humana może być postrzegana jako reprezentacja ludzkiego ciała i ducha, ukazująca różne cechy i charakterystyki ludzkiej natury, takie jak emocje, witalność, piękno, moc i słabość.
Wyraz emocji - figura humana może służyć jako środek do wyrażenia różnych emocji i nastrojów, takich jak radość, smutek, gniew, zachwyt, miłość, tęsknota i wiele innych.
Idea piękna - figura ludzka może być uważana za symbol piękna, harmonii i proporcji, co jest szczególnie ważne w klasycznej sztuce greckiej.
Narracja - figura humana może być używana jako narzędzie do opowiadania historii lub do przekazywania ważnych przesłań, wartości i idei.
Symbole - figura humana może zawierać w sobie wiele symboli i alegorii, które mają różne znaczenia w różnych kontekstach i kulturach, na przykład związanych z religią, mitologią, historią, filozofią, polityką, itp.
Indywidualność - figura humana może reprezentować indywidualność, unikalność i różnorodność ludzkiej natury, co jest szczególnie ważne w sztuce współczesnej, gdzie często skupia się na wyrażaniu tożsamości i różnic między ludźmi.

Olga Prokop-Miśniakiewicz
Urodzona w Warszawie, zajmuje się rzeźbą, malarstwem i miniatorstwem. Absolwentka Instytutu Edukacji Artystycznej APS w pracowni rzeźby profesora Macieja Zychowicza. Od 2022 roku asystentka w pracowni rzeźby IEA APS. W 2013 r. ukończyła z wyróżnieniem studia podyplomowe na Wydziale Grafiki i Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi. Ukończyła również studia na Wydziale Architektury PW w Warszawie oraz Faculty of Architecture University of Detroit. Organizatorka wydarzeń artystycznych: Forum Sztuki, Art Fresh Festival oraz Ochota na Sztukę. Pisze o sztuce i o historii sztuki na blogu „Ogród rozkoszy". Uczy malarstwa i rysunku w Ośrodku Kultury Ochoty. Prowadzi także autorską galerię Magiel Sztuki. W swojej twórczości zwraca się ku człowiekowi, jego cielesności domagającej się spełnienia w rozkoszy i wiecznym święcie oraz duchowości, pragnącej postu i w poście szukającej spełnienia. Mieszka i tworzy na warszawskiej Ochocie oraz na Warmii.